Koornwaard Empel

Bij Empel, onder de rook van ‘s-Hertogenbosch, ligt de Koornwaard. Het is een plas die ooit is ontstaan door zandwinning. Door de manier waarop in het verleden zand werd gewonnen, is het een diepe plas geworden met steile oevers. Bovendien werd de plas in het verleden gedeeltelijk gebruikt als gemeentelijke vuilstort. Dat alles maakte de natuurwaarden in en rond de plas zeer beperkt.

Rijkswaterstaat heeft de oude vervuiling in het gebied ten westen van de plas afgedekt en ingepakt in bentoniet. Onze dochteronderneming Grondbank GMG heeft in opdracht van BV De Koornwaard en Natuurmonumenten de steile westoever afgedekt met een laag grond. Op deze nieuwe laag kan de natuur zich gaan ontwikkelen. Daardoor is het nu nog aantrekkelijker om op het water te recreëren en langs de goed ontwikkelde oeverzones te wandelen en zo van de prachtige riviergebonden natuur te genieten.

In september 2024 is de Koornwaard feestelijk opgeleverd. De natuur kan zich hier in alle rust gaan ontwikkelen.

Bericht: Feest in de Koornwaard

Geschiedenis van de Koornwaard

In de jaren ‘60 van de vorige eeuw keek de mens anders naar de Koornwaard, en naar de natuur in het algemeen. In het oostelijke deel is de zandwinning gegraven. Daardoor ontstond er een grote, diepe plas. Deze werd vervolgens in de jaren ’70 als gemeentelijke vuilstort in gebruik genomen. Op de oever verscheen een verbrandingsoven. Het vuil werd op de oever en deels in het westelijk deel van de plas gestort. Daardoor werd de plas weer deels opgevuld.

De Koornwaard anno nu
Natuurmonumenten beheert de plas en de oeverzone en daarnaast meer percelen in deze waardevolle uiterwaard. In de zuidwesthoek van de plas exploiteert Watersportvereniging Neptunus een jachthaven met 150 ligplaatsen. De zuidoever van de plas wordt gevormd door de op- en overslaglocatie van BV De Koornwaard. BV De Koornwaard (onderdeel van Dekker) heeft de plas in eigendom.

Een goede basis voor natuurontwikkeling

Natuurmonumenten en Grondbank GMG hebben in opdracht van BV De Koornwaard gezamenlijk een visie opgesteld om de natuurwaarden van de plas verder te ontwikkelen. De plas was bij aanvang van de werkzaamheden in 2011 gemiddeld 30 tot 40 meter diep. Samen met de steile oevers maakte dit dat de natuurwaarden in en rond de plas beperkt waren.

Door het maken van flauwere onderwatertaluds, verondiepingen, gedeeltelijk bredere oevers en enkele eilandjes zal met name het onderwatermilieu sterk verbeteren en zal er zich op termijn een brede schakering aan waterplanten ontwikkelen. Als de bodem minder diep wordt en de oevers flauwer worden, kan het zonlicht namelijk de bodem over een groter oppervlak bereiken. Daardoor kunnen er planten groeien. En waar planten zijn, zijn vissen, andere waterdieren en vogels. Ook verbetert de waterkwaliteit, omdat de (onderwater)planten zuurstof afgeven aan het water.

Aanvullen en verflauwen

De nieuwe inrichting hebben we gerealiseerd door het toepassen van herbruikbare grond en waterbodem die op andere plekken is vrijgekomen. Op de zogenaamde leeflaag die we daarbij hebben aangebracht, kan (onderwater)natuur zich gaan ontwikkelen. Ook hebben we door de verondieping flauw aflopende oevers en eilandjes gecreëerd. Hier wordt al volop gebruik van gemaakt.

Al het materiaal dat we hebben toegepast, voldoet vanzelfsprekend aan het Besluit bodemkwaliteit. Het materiaal is voornamelijk per schip, maar ook per vrachtwagen naar de Koornwaard vervoerd. Het toepassen ging via een ponton door middel van een speciaal ontwikkelde stortkoker. Op basis van GPS hebben we de grond precies op de goede plek neer kunnen leggen.